امروز با گروه برسام تجهیزراد تصمیم به قرار دادن مقاله ای درمورد یاتاقان را داریم پس در ادامه این مقاله با ما همراه باشید این مقاله درمورد یاتاقان چیست؟ می باشد.
یاتاقان چیست؟
یکی از اصطلاحات مکانیکی و فنی خودرو یاتاقان است که در صورت خراب شدن یاتاقان ها به اصطلاح می گویند خودرو یاتاقان زده است. به طور خلاصه می توان گفت یاتاقانها Bearings بالشتک هایی هستند که میل لنگ را روی بدنه موتور نگه می دارند و نیز محل اتصال دسته شاتون ها به میل لنگ بر روی آن ها تکیه دارد.
در موتور هر جایی که دو سطح داشته باشد از یاتاقان استفاده می شود این نوع یاتاقانها را یاتاقانهای استوانه ای می گویند زیرا مانند یک استوانه دور یک شفت گردنده قرار می گیرد چون لنگهای میل لنگ اجازه نمیدهند که یاتاقانها مانند یک بوش کامل مدور وارد محورهای ثابت و متحرک میل لنگ شوند لذااین بوشها به صورت دو قطعه نیم دایره ای ساخته می شود
اﻧﻮاع ﯾﺎﺗﺎﻗﺎﻧﻬﺎ
ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ی از ﯾﺎﺗﺎﻗﺎﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻫﺮﯾﮏ ﺑﺮای ﻫﺪﻓﯽ ﺧﺎص ﺑﮑﺎر ﻣﯽ روﻧﺪ که عبارت اند از:
۱-ﯾﺎﺗﺎﻗﺎن ﺳﺎﭼﻤﻪ ای)
۲٫ﺑﻠﺒﺮﯾﻨﮓ ( ﯾﺎﺗﺎﻗﺎن، ﻏﻠﺘﮑﯽ)
۳- روﻟﺮ ﺑﺮﻧﯿﮓ( یاتافان طولی- ساچمه ای، یاتاقان محوری – ساچمه ای، یاتاقان غلتکی محوری و یاتاقان غلتکی – مخروطی)
مواد یاتاقان
مواد یاتاقان ها الیاژفلزات سرب قلع مس انتیموان یا فلزات سرب قلع جیوه کالیم الومینیوم به نسبتهای معین ترکیب می شوند یا بابیت که در موتورهای سبک بکار می رود از یک لایه پوسته فولادی و یک لایه بابیت ساخته شده است در ساختمان بابی از دو فلز اصلی قلع و سرب استفاده شده است دربعضیاز یاتاقانها نسبت به نوع موتور دو یا سه لایه مواد یاتاقانی روی پوسته قرار دارد و در موتورهای سنگینبه چهار لایه در یاتاقان نیز می رسد طرز قرار گرفتن لایه ها بر روی پوسته فولادی به شرح زیر است
۱:مواد یاتاقانی الیاژمس و سرب
۲: لایه نیکل
۳: لایه الیاژسرب قلع مس
۴: مواد گردی قلع
علت یاتاقان زدن خودرو
یاتاقان ها بالشتک هایی هستند که میل لنگ را روی بدنه موتور نگه می دارند و نیز محل اتصال دسته شاتون ها به میل لنگ بر روی آن ها تکیه دارد در واقع مهم ترین بخش چرخشی موتور ماشین همین یاتاقان ها هستند و چون وجود آنها باعث می شودکه اصطکاک بین فلزات حذف شود هر گونه اختلالی در این مکانیزم باعث از بین رفتن لایه روغن oil film و تماس فلز با فلز می شود که در اصطلاح به آن یاتاقان زدن می گویند حال به علل مختلف یاتاقان زدن خودرو می پردازیم.
تماس میل لنگ با شاتون و نیز پایه های نگهدارنده بدنه موتور از طریق یاتاقان است و این یاتاقانها روی لایه ای از روغن حرکت می کنند اگر به هر دلیلی این لایه روغن از بین برود تماس فلز با فلز صورت می گیرد که نتیجه اش اصطکاک و تولید حرارت شدید است ( از طرفی موتورهای احتراق داخلی خودشان گرمای زیادی هم تولید می کنند و این گرم شدن مزید بر علت شده و شتاب می گیرد(.
سایش و گرمای زیاد سبب ذوب شدن و از بین رفتن لایه درونی یاتاقانها که به آن بابیت Babbitt گفته ی شود می کردد فلز با فلز تماس پیدا کرده و صدای تلق تلق مینماید به گوش می رسد که راننده با تجربه باید موتور را سریعا خاموش کند.
اگر میزان ذوب شدن بابیت زیاد باشد پس از سرد شدن به میل لنگ چسبیده و مانع حرکت میل لنگ و روشن شدن موتور میشود ولی اگر میزان ذوب شدن کم باشد موتور روشن میشود ولی صدای لق لق میدهد.
علائم نشان دهنده یاتاقان زدن
از علائم یاتاقان زدن می توان به روشن ماندن و چشمک زدن چراغ روغن اشاره کرد. با افزایش دور موتور به بیش از ۱۲۰۰ rpm صدای یاتاقان ها و برخورد دو فلز به گوش می رسد. در صورت یاتاقان زدن باید میل لنگ را برای تعمیر به تراشکاری برده و بر اساس استاندارد ها تعمیر شود. البته اگر قبلا میل لنگ را به تراشکاری برده باشید، دیگر قابلیت تعمیر مجدد وجود ندارد. همچنین یاتاقان زدن علت هایی هم دارد.
- دلایل یاتاقان زدن :
- خراب شدن پمپ روغن
- تمام شدن آب موتور و راندن خودرو در این صورت و داغ شدن بیش از حد موتور به هر علتی مانند سوختن واشر سرسیلندر
- کهنه شدن بیش از حد روغن موتور و حتی کثیف بودن فیلتر روغن
- رانندگی با سرعت های بالا در محدوده قرمز دور موتور
- خوردگی در یاتاقان های غلتشی ممکن است به شکل های مختلف وبه دلایل گوناگون رخ دهد.
- استفاده کردن از روغن موتور نامرغوب
- لقی شاتون
هزینه یاتاقان زدن خودرو در خودرو های مختلف بالای یک میلیون پانصد به بالا می باشد.